همدلی چیست ؟
همدلی ،یعنی توانایی همدردی ودرک نگرانی های دیگران ، اساس هوش اخلاقی است ، این نخستین فضیلت اخلاقی همان چیزی است که کودکان مارانسبت به دیدگاه های دیگران حساس میکند و آگاهی آنهارااز افکاروعقاید دیگران افزایش میدهد .همدلی،عاملی است که باعث ارتقای انسانیت ،تمدن، و اخلاقیت میشود. همدلی احساسی است که کودک را به تعهدات خود درمقابل دیگران هشیار میسازد و وجدانش را تحریک میکند . همان چیزی است که کودک را به سوی شکیبایی و دلسوزی،درک نیازهای دیگران ، مراقبت کافی از کسانی که آسیب دیده اند یا دچار مشکل شده اند ،سوق میدهد. کودکی که همدلی را بیاموزد ،فهمیده تر دلسوزتراست و معمولا توانایی بیشتری درمهارکردن خشمش دارد .فرزندان مااغلب درمعرض یک دنیای بی سامان پراز خشونت ،موادمخدر ،ستمکاری و بی نزاکتی قرار میگیرند؛دربرابر چنین دنیایی ؛همدلی میتواند بهترین پادزهر باشد .
سه مرحله درپرورش همدلی:
گام اول افزودن بر آگاهی و کلمات مبیّن احساس :
در این روش به والدین توصیه میشود از احساسات فرزندتان مطلع باشید و با همدلی به او گوش دهید درقدم بعدی آنچه را که موجب بروز احساسات داو میشود بشناسید و بپذیرید .به احساسات کودک نام مناسب دهید. برای ارضای نیاز کودک راه حلی بیندیشید . همچنین برای تقویت واژگان احساس درکودک میتوانیداز پرسش های احساسی استفاده کنید مثلا درمورد مسئله ای نناراحت به نظر میرسی .یابیان احساسات از روی حروف الفبا مثال الف مثل آرامش ،خ مثل خشم وهمچنین درهنگام صرف شام احساستتان را مطرح کنید این فعالیت به اعضای خانواده کمک میکند تا به گفگتوی همدیگر توجه کنند واخرین موردساخت کارت های احساسی که میتوانید شایع ترین واژه های احساسی را بنویسد .
گام دوم افزایش حساسیت به احساسات دیگران :
روش های ساده ای برای پرورش حساسیت کودکان وجود دارد شما میتوانیدرفتارحاکی ازمحبت و حسایت اورا تحسین کنید یکی از ساده ترین و موثرترین روش ها برای بهبود وتحکیم هررفتار و تقویت آن عمل به محض وقوع است .تاثیرحساس بودن رابه او نشان دهید .توجه اورابه نشانه های غیرکلامی احساس جلب کنید یا اغلب از او بپرسید فلانی چه احساسی دارد یکی از آسان ترین راه هایی که میتوان حساسیت یک کودک را پرورش داد که از او بخواهید درباره ی احساسات دیگران فکرکند .از قاعده ((نیاز ها +احساس ها ))استفاده کنید ودرآخردرباره اینکه چرا دچار احساسات خاصی هستید با او صحبت کنید .
گام سوم تقویت همدلی برای درک دیدگاه های دیگران :
برای درک دیدگاه دیگران نقش هارا عوض کنیداگر میان خواهر و برادرها یا میان دو دوست یا فرزند شما اختلافی ایجادشد از آنها بخواهید که لحظه ای درنگ کندو فکرکند جای طرف مقابل است چه احساس و تفکری دارد .خودت را به جای من بگذار میتواانید این روش را با فرزندتان امتحان کنید یک وصعیت واقعی را انتخاب کنیدکه شمارا نگران میکند و از کودکتان بخواهید خودش را به جای شما بگذارد وتصور کندکه ازدیدگاه شما تجربه این اتفاق چگونه است و آخرین مورد این مرحله احساس فرد را تصور کنید برای اینکه به کودکتان کمک کنید تا احساسات دیگران را بشناسد ازاو بخواهید تصور کندکه احساس دیگران درمورد یک وضعیت خاص چه خواهد بود و خود را جای او بگذارد.
منبع :پرورش هوش اخلاقی (هفت فضیلت اساسی که برای درست رفتارکردن، به فرزندان باید آموخت )
نویسنده : دکتر میکله بوربا (روانشناس تربیتی )