نق زدن موقوف

فرزندان کم سن و سالی که نق میزنند مشکل خاصی برای پدر و مادر به وجود می آورند. نق زدن مسئله ای جدی نیست. هیچ گونه ارتباط مستقیمی با سلامت جسمانی یا روانی کودک ندارد اما در عین حال این مسئله گاهی غیر قابل تحمل میشود. بسیاری از پدر و مادرها نمی دانند در مقابل نق زدن فرزندانشان چه عکس العملی نشان دهند چون این مسئله را در حدی نمیبینند که به واکنشهای سخت و جدی نیاز داشته باشد ولی کنار آمدن با این مسئله آن قدر سخت است که همواره لازم میاید تا تدبیری اساسی برای آن اندیشیده شود. به همین جهت در این مورد راه حل هایی را ارائه می دهیم .

غالباً علت نق زدن در ابتدا ،نامعلوم و معمولاً بدون اهمیت است. اما این عمل پس از آن که آغاز شد به قدری ناخوشایند است که توجه همه را جلب میکند و همگان برای فراهم آوردن اندکی آرامش یا سکوت تسلیم، کودک میشوند که به نق زدن پرداختند برای متوقف ساختن نق زدن کودک، شیوۀ تربیتی مناسب این است که  هنگام این کار به او امتیاز ندهیم و راه بهتری را برای صحبت با دیگران به او بیاموزیم. دست برداشتن از نق زدن برای کودک نسبتا ساده است، اما این روش مستلزم تغییر رفتار پدر و مادر است. این تغییرات در عین حال که نسبتاً ساده اند، اما مستلزم رفتارهایی هستند که از آنچه دیگران آن را «طبیعی» میدانند متفاوتند.

مرحله اول: شرح دادن، نشان دادن و پاداش دادن

اگر کودک شما مدتی است که به نق زدن میپردازد احتمالاً به نق زدن عادت کرده است. قدم اول آن است که مطمئن شوید کودک شما با روشهای مقبول تری برای صحبت کردن آشنایی دارد به منظور آموزش این روشها سه مورد را باید به کار ببندید.

1:هر بار که فرزندتان نق میزند برایش شرح دهید که صحبت کردن همراه با نق زدن برای شما آزار دهنده است

2: بهتری برای بیان طبیعی مقصود را به فرزند خود نشان دهید. از او بخواهید که خواسته اش را به روش بهتری بیان کند

3: به فرزند خود در صورت رفتاری بهتر پاداش دهید.

شرح دادن. هنگامی که فرزند شما نق میزند، فوراً او را از نق زدن باز دارید و برای او توضیح دهید که وقتی نق میزند احساس بدی به شما دست میدهد میتوانید با توجه به مطالب و شرایط ،زیر توضیحی یک جمله ای به او بدهید:

1 .در این توضیح نباید فرزندتان مورد حمله و انتقاد قرار بگیرد و یا این که اظهاراتی منفی درباره فرزندتان را شامل شود .

2.این توضیح باید احساس شما را هنگام نق زدن او به خوبی بیان کند ،اما نباید در بردارنده احساس منفی نسبت به فرزند یا انتقاد از او باشد .

نشان دادن . بعد از آنکه احساس خود را هنگامی که کسی نق میزند برای فرزند خود توضیح دادید روشهای بهتری برای صحبت کردن را به او بشناسانید و نشان دهید. این مسئله دو جنبه دارد:

اینکه چه کلمات خاصی را به کار میبرید و اینکه آنها را با چه لحنی ادا میکنید باید لحن صحیح صدا را تصور کنید.

سپس باید مطمئن شوید که فرزندتان برای بار دوم ، خواست خود را مطرح می کند . البته با استفاده از کلماتی مانند کلمات شما و با لحن صدای طبیعی و اگر کودک شما این گونه عمل نکرد و دوباره نق زد شما هم مجدداً از او بخواهید که یک بار دیگر سعی کند و درست صحبت کند اگر باز هم عمل نکرد یا به نق زدن خود ادامه داد تا زمانی که به طور صحیح درخواست خود را بیان کند به او بی اعتنایی کنید این سخت ترین قسمت است. پس از شرح دادن و نشان دادن باید طوری برخورد کنید که گویی هیچ وقت نمی توانید صدای یک کودک نق نقو یا گریان را بشنوید.

پاداش دادن. اگر فرزند شما پس از اصلاح شدن به طرز صحیح صحبت کرد، باید به او پاداش بدهید. در صورت امکان آنچه را که او میخواهد به او پاداش بدهید. اگر نمی توانید، برایش توضیح دهید که دوست داشتید میتوانستید آنچه را که مورد علاقه اش هست به عنوان پاداش به او بدهید .برایش توضیح دهید که چرا نمی توانید چنین کند، و به او بگویید که چه هنگام این توانایی را پیدا خواهید کرد. در هر صورت، از فرزند خود برای درست و دلنشین ،صحبت تشکر و قدردانی کنید میتوانید این طوربگویید:

از این طرز صحبت کردنت خوشم می آید

وقتی این طور صحبت میکنی احساس خوبی پیدا میکنم

از شیوۀ خواهش کردنت ممنونم

مرحله دوم :فقط شرح دهید

این مرحله همانند مرحله اول ،است با این تفاوت که مقدار کمکی که به فرزند خود میکنید کمتر می شود. هرگاه فرزندتان بدون نق زدن از شما چیزی بخواهد، مانند مرحله اول به او پاداش بدهید. وقتی فرزند شما نق میزند، مانند مرحله اول احساسخودرا درمورد نق نق کردن بیان کنید ،سپس  مانند مرحله دوم از او بخواهید که خواسته خود را طور صحیح تکرار کند اما در مرحله دوم روش صحیح گفتگو و صحبت کردن را نشان نمی دهید

در صورتی که فرزند شما به طور صحیح واکنش نشان داد به او پاداش دهید. اگر دوباره نق زد یا واکنشی نشان نداد یک بار بگویید خواهش میکنم درست بگو اگر انجام داد به او پاداش دهید اگر به طور صحیح بیان نکرد به او بی اعتنایی کنید.

مرحله سوم :بی اعتنایی کردن به نق زدن

هم اکنون، بدون شک فرزند شما قادر است تا بدون نق زدن به صورت درستی واکنش نشان دهد ،اگرچه ممکن است همواره در عمل این گونه نباشد. علاوه بر آن مراحل گذشته، احتمالاً فرزندتان را وادار ساخته است که به یادآوریها یا راهنماییهای شما در جهت درست صحبت کردن، وابستگی پیدا کند .مرحلهٔ سوم به گونه ای طرح ریزی شده است که فرزند شما بتواند مستقلاً بدون نق زدن صحبت کند.

وقتی فرزند شما نق میزند. این موضوع برای بسیاری از افراد مشکل ترین بخش برنامه است. وقتی فرزند شما نق میزند، تنها کاری که باید انجام دهید این است که کاملاً بی اعتنایی کنید. با کودک خود صحبت نکنید؛ او هر چه قدر نق ،بزند شما توجه نکنید اهمیت ندهید. با رفتارهایی مانند در آغوش گرفتن نوازش کردن کتک زدن و مانند آن به او توجه نشان ندهید. در صورت امکان حتی به او نگاه هم نکنید. اگر احساس میکنید که انجام ندادن این کارها برایتان سخت است ،برخیزید و کمی راه بروید، یا به اتاق دیگری بروید.

وقتی فرزند شما نق نمیزند. وقتی کودک شما بدون نق زدن صحبت میکند، او را تشویق کنید به او بگویید که طرز صحبت کردنش را دوست دارید. در صورت امکان درخواست او را برآورده کنید . درصورت عدم امکان ، به فرزندتان بگویید که دلیلش چیست و چه هنگام میتوانید خواسته اش را برآورده سازید .

مرحله چهارم :پاداش دادن برای درست صحبت کردن در اولین بار

این مرحله بسیار شبیه مرحلۀ سوم ،است فقط با یک استثناء. اگر فرزند شما مجدداً نق زد به او بی اعتنایی کنید. پس از آنکه فرزندتان چیزی را مجدداً با نق زدن از شما خواست و طی سه دقیقه آن را تکرار کرد باید به او بگویید:(( اگر اولین بار بدون نق زدن از من خواسته بودی ،میتوانستم به حرفت گوش بدهم. پنج دقیقه بعد یک بار دیگر حرفت را تکرار کن.)) اگر فرزند شما پس از پنج دقیقه بدون نق زدن خواسته اش را مطرح کرد، به او پاداش بدهید. اگر دوباره نق زد ،به او بی اعتنایی کنید .در صورتی که فرزند شما از ابتدا به طرز صحیح سؤال کرد، حتماً به او پاداش دهید. هدف این مرحله آن است که به فرزندتان کمک کند تا یاد بگیرد که از همان بار اول بدون نق زدن صحبت کند این مرحله را دو روزادامه دهید.

مرحله پنجم روش نهایی

اکنون در مرحله نهایی برنامه هستید. پیشنهاد میکنیم که این مرحله را همیشه ادامه دهید. این مرحله شبیه مرحلهٔ چهارم است با این تفاوت که به کودک خود نمی گویید که خواسته خود را پنج دقیقه بعد تکرار کند. در صورتی که فرزند شما نق زد، به او بی اعتنایی کنید. همچنین حتی اگر گفته خود را قبل از به پایان رسیدن پنج دقیقه مذکور، به درستی بیان کرد، به او بی اعتنایی کنید مگر این که پنج دقیقه به پایان رسیده باشد. در صورتی که فرزند شما حداقل پنج دقیقه پس از نق زدن به طرزی معقول صحبت کرد یا حرف خود را تکرار کرد، به او پاداش بدهید و از او تشکر کنید.

منبع : راهنمای رفتاربا کودکان

نویسنده : دکتر هوارد .ن. اسلوان

فهرست