عوامل شکل گیری هویت در افراد می توان به وضعیت هویت والدین، سبک فرزندپروری آنها، تفاوت های نژادیف جنسیت، شخصیت و تحول شناختی و عاطفی فرد اشاره کرد.همچنین همسالان و نظام های تربیتی، تفریحی، مذهبی ، سیاسی ، قانون و بافت فرهنگی فرد نقش حیاتی در شکل گیری هویت او بازی می کنند.
وضعیت هویت والدین از طریق یادگیری مشاهدهای، تقلید و الگوبرداری فرزندان از والدین بر هویت فرزندان موثر خواهد بود.تحقیقات نشان داده است که سبک فرزند پروری والدین افراد دارای سبک های متفاوت هویتی با یکدیگر متفاوت بوده است.بطوری که افراد دارای سبک هویت هنجاری در خانواده هایی با سبک فرزندپروری استبدادی رشد یافته اند. در این روش شیوه تربیتی والدین معمولا کنترل دقیق رفتاری، قرمانبرداری ، همنوایی و منبع کنترل بیرونی می باشد. افراد دارای سبک هویتی نامتمایز/ اجتنابی از سبک فرزندپروری سهل گیر و آزاد گذار والدین بهره برده اند و افراد دارای سبک اطلاعاتی نیز دارای والدینی با سبک فرزندپروری قاطعانه هستند.
همچنین رابطه مثبتی بین وجود دلبستگی ایمن در کودکی و سبک هویت اطلاعاتی در بزرگسالی و رابطه منفی بین دلبستگی ناایمن و سبک هنجاری و سبک نامتمایز/ اجتنابی وجود دارد.
اگر ارزش های مورد تاکید والدین، معلمان و همسالان همخوان باشند، هویت یابی آسانتر شکل می گیرد. از طرفی باید در نظر داشت در یک جامعه ابتدایی که در آن الگوهای همانند سازی و نقش های اجتماعی محدود است، هویت یابی تا حدودی سهل تر صورت می گیرد.
مذهب یکی دیگر از عوامل اثرگذار در روند هویت یابی فرد می باشد. تاثیر مذهب بر رفتار، شخصیت و سایر حوزه های روانشناسی از اول قرن بیستم مورد توجه روانشناسان بوده است. در مطالعه ای با عنوان شخصیت، سبک های هویت و دینداری به این نتیجه رسیدند که روش های دینی و دیدگاه های افراد در این زمینه در شکل گیری شخصیت و هویت آنان نقش دارد..
گزیده ای از کتاب هویت و معنویت
نویسنده ها: دکتر بنفشه غرایی، اشرف اکبری دهقی، دکتر سعیده زنوزیان، دکتر فاطمه زرگر