حتما شما با این جمله که “پیشگیری بهتر از درمان است ” موافق هستید . این بیان به ویژه برای حرمت خود و اعتماد به نفس کودکان حائز اهمیت است . همه کودکان نیاز به عشق و قدردانی دارند و به دنبال توجه مثبت هستند.
تعریف حرمت خود :
حرمت خود عبارت است از درک یک فرد از میزان با ارزش بودنش دردنیا . ویلیلم جمیز ( 1980) حرمت خود را به عنوان احساس خودارزشمندی که از نسبت موفقیت های واقعی بر موفقیت های ادعا شده به دست می آید ، تعریف میکند .حرمت خود عبارت است از ابعاد ارزشی و موثر مفهوم شخص از خود یا خود پنداشت. به تعبیر دیگرحرمت خود را باید احترام به خود ، خودارزشمندی یا تصویری که شخص از خودش دارد تعریف کرد . حرمت خود ، ارزشیابی کلی ما نسبت به فضایل و قابلیت های خودمان ،ۀ ارزش هایمان ، اجزای بدنی ، پاسخ های دیگران نسبت به خود و حتی گاهی نسبت به دارایی هایمان است حرمت خود از دو مولفه عاطفی یا هیجانی و خودارزشیابی ( مولفه شناختی ) تشکیل شده است .
روش های ارتقاء حرمت خود :
1 . فراهم کردن فرصت هایی برای برنده شدن : بهترین کار فراهم کردن شانس یا فرصت هایی برای کودک است تا او بتواند شایستگی خود را در یک حوزه با ارزش نشان دهد و این شایستگی را به پیچدگی خود اضافه کند . در این حالت استفاده از موضوع هایی که در حوزه محیط طبیعی کودک وجود داشته باشد ، ارزش بیشتری خواهد داشت . میتوانید برنامه ای را انتخاب کنید که مستلزم مهارت های نقشه کشیدن و تصمیم گیری باشند
2. حمایت اجتماعی : فراهم بودن حمایت اجتماعی برای ارتقاء حرمت خود افراد حائزه اهمیت است . داشتن گروهی از افراد که برای فرد ارزش قائل باشند و از او حمایت کنند ، باعث میشود تا حرمت خود افزایش یابد . به خصوص برای آن دسته از افرادی که تاکنون چنین چیزی را در زندگی شان تجربه نکرده اند . این باعث میشود تا خود واقعی ارزشمند شود و باور بیرونی به یک آینده مثبت را برای حس خود ارائه نماید .
3 . مدیریت مثبت رفتار : تنبیه ، احساس گناه و پیامدهای منطقی کنش های منفی فرد همه باعث میشوند تا احساس مهار خود از او گرفته شود . ایجاد سیستم مدیریت رفتاری که بدون سلب احساس مهار خود ، رفتار را مدیریت کند لازم است . داشتن ابزار قابل کنترل ، ثابت و درونی برای احساس مهار خود و محیط ، مولفه ای اساسی برای ارتقاء حرمت خود محسوب میشود . ارائه سیستم سالم مدیریت رفتار باعث افزایش هوش هیجانی کودک هم میشود .
4 . عدم تاکید برجذابیت جسمانی : نزدیک نمودن خود واقعی به خود ایده آل یکی از را های افزایش حرمت خود است . آنچه میتوان انجام داد ارتقاء سطح خود واقعی و نزدیک کردن آن به خود ایده آل است .
5 . اهمیت مورد پذیرش و مراقبت ( توجه ) واقع شدن : چگونگی رفتار دیگران می تواند تحول حرمت خود را تحت تاثیر قرار دهد. به کودک اجازه دهید تا مورد پذیرش واقع شود و این پذیرش باید به صورت توجه مثبت بی قید و شرط باشد . ایجاد نگراش های بنیادین و اراده قوی که همراه با پذیرش و مراقبت باشد ، محیط و تعاملی را ایجاد می کند که باعث رشد و تحول انسان می گردد . بنابراین هنگامی که والدین کودک خود را بدون قید و شرط مورد محبت و توجه قرار می دهند ، احساس مورد علاقه دیگران واقع شدن ، ارزشمند بودن ، مورد پسند قرار گرفتن ، به احساس خوب بودن و اثریخشی فرد کمک می کنند و این نخستین و بنیادین ترین سازو کاری است که باعث ارتقاء حرمت خود و اعتماد به نفس میشود .
6 . فراهم نمودن بازخورد های مثبت و مداوم : تحقیقات نشان داده اند یکی از روش های ارتقاء حرمت خود، فراهم کردن بارخوردهای مثبت درباره خود فرد یا رفتار های اوست . تحول خود به بازخورد دیگران که ارزیابی های انعکاسی نامیده میشود ، بستگی دارد . این فرایند به خصوص ، در طی سال های مدرسه اثر بخش است . هنگامی که نگرش یا رفتار مثبت از جانب فردی دیگر ارائه میشود ، حس خوبی را ایجاد میکند که حرمت خود را از راه شرطی سازی کنشگر ، ایجاد میکند . همچنین ، این فرایند باعث احساس تمامیت خود میشود که به تداوم و ابقاء حرمت خود در طول زمان کمک میکند . البته باید به خاطر داشته باشید که ارائه بازخورد مثبت خیلی زیاد برای افرادی که حرمت خود پایین ( ضعیفی ) دارند میتواند تهدید کننده باشد .
7. ارتقاء حرمت خود با سرمشق گیری : سرمشق گیری به دو دلیل موثر واقع میشود. اول اینکه ، وقتی الگو انسان باشد، فعالیت های پیچیده بسیار خوب قابل یادگیری میشوند . یک تسهیل کننده خوب ، فنونی را برای رویارویی و حل تعارض یا سایر موقعیت های دشوار نشان می دهد که منجر به ارتقاء حرمت خود میشود . دوم اینکه ، برای بسیاری از افراد به ندرت فرصت های الگو برداری از شخصی که واقعا شایسته و ارزشمند است پیدا میشود ، بنابراین یک تسهیل کننده به عنوان یک الگو برای فرد با اهمیت جلوه میکند .
8 . شرایطی فراهم کنید تا کودکان تجربیات موفقیت آمیزی داشته باشند : کودکان از تجربیات موفقیت آمیز یا منجربه شکست در زمینه کارهای روزانه خود ، اطلاعاتی درباره جنبه های خاص خود به دست می آورند . بخش مهمی از احساس ارزشمندی به احساس موفقیت و کارایی شخصی بر میگردد . حتی جنبه های خاص زندگی اجتماعی شخص مثل رقابت هایی که او با آنها درگیر است ، در این زمینه نقش مهمی ایفا میکنند .
9 . مراقب قضاوت های خود باشید : همه نمی توانند به طور برابردر خانه یا مدرسه ، توسط والدین یا دوستانشان ، همواره از احساس ارزشمندی برخوردار شوند . انسانها در برخی زمینه ها توانا هستیم و در برخی موارد ناتوان . دیگران نیز متوجه میشوند که ما در برخی زمینه ها توانا هستیم و در برخی از زمینه ها ضعف داریم . وقتی ما در قضاوت های خود جمع میبندیم و یا از کلمه های ” همیشه ” ” هیچ وقت ” یا ” هرگز ” استفاده میکنیم ، کودکان سریع تر از بزرگترها قضاوت های ما را باور میکنند و درباره خود تعمیم می دهند . مثال : تو همیشه دیر آماده میشوی .